Γιώργος Τσουκαλάς, Δικηγόρος
ΑΓΑΘΟΝΗΣΙ ΚΑΙ ΦΑΡΜΑΚΟΝΗΣΙ 2009.
Τα Δωδεκάνησα είναι το πιο πρόσφατα κεκτημένο ελληνικό έδαφος, προσαρτημένο στην Ελλάδα με την Συνθήκη των Παρισίων του 1947. Πριν την ένωσή τους με την Ελλάδα, υπήρχαν κάποιες σκέψεις να δοθούν στην Τουρκία οι οποίες τελικά ναυάγησαν. Τελικά με το άρθρο 14, στο μέρος των εδαφικών όρων, της Συνθήκης των Παρισίων του 1947:
«Η Ιταλία εκχωρεί στην Ελλάδα εν πλήρει κυριαρχία τις νήσους της Δωδεκανήσου τις κατωτέρω απαριθμούμενες, ήτοι: Αστυπάλαια, Ρόδο, Χάλκη, Κάρπαθο, Κάσο, Τήλο, Νίσυρο, Κάλυμνο, Λέρο, Πάτμο, Λιψό, Σύμη, Κώ και Κατελλόριζο, ως και τις παρακείμενες νησίδες. Οι ανωτέρω νήσοι θα αποστρατιωτικοποιηθούν και θα παραμείνουν αποστρατιωτικοποιημένες.»
Δεν είναι τυχαίο ότι το Φαρμακονήσι και το Αγαθονήσι, στα οποία η Τουρκία κάνει υπερπτήσεις αυτό το καλοκαίρι του 2009, δεν περιλαμβάνονται ρητά στον «κατάλογο» του 1947, αλλά εννοούνται στις «παρακείμενες νησίδες». Για την a posteriori διεκδίκησή τους, η Τουρκία έχει εφεύρει την περιώνυμη θεωρία των «γκρίζων ζωνών», θεωρώντας ότι η συγκεκριμένη συνθήκη προσάρτησης αναφέρεται ρητά μόνο στα μεγάλα νησιά και όχι στα εκατοντάδες μικρότερα, επειδή σε αυτά κατά κάποιον τρόπο συνεχίζεται η οθωμανική κυριαρχία που ασκεί σήμερα η Τουρκία ως διάδοχο κράτος.
Αποτέλεσμα της 35ετούς άκαμπτης επιμονής της Τουρκίας, ήταν τελικά η δημιουργία μίας ακόμα από την δέσμη των γνωστών «ελληνοτουρκικών διαφορών» για το νομικό καθεστώς του Ανατολικού Αιγαίου Πελάγους, οι οποίες δυστυχώς αφορούν κυριαρχικά και άλλα δικαιώματα της Ελλάδας που σε κάθε άλλη περίπτωση γειτονικών χωρών θα θεωρούνταν αυτονόητα αναφαίρετα. Παρά το γεγονός ότι η απειλή πολέμου (casus belli) απαγορεύεται από το 1945 και μετά, η Τουρκία δεν διστάζει να απειλεί την Ελλάδα με πόλεμο σιωπηρά και γενικά από το 1974 και ρητά και ειδικά για το θέμα της διεύρυνσης της ελληνικής αιγιαλίτιδας ζώνης από το 1995.
Οι «ελληνοτουρκικές διαφορές» είναι μία καθαρή περίπτωση της «θεωρίας των παιγνίων», όπου ο ένας από τους δύο δρώντες δεν παίρνει το ρίσκο της χειρότερης λύσης ενώ ο άλλος δείχνει να το παίρνει. Άλλωστε, από τις τέσσερις επιλογές για την επίλυση των «ελληνοτουρκικών διαφορών», δηλαδή α΄/ ειρηνική απραξία αμφοτέρων, β΄/ προσφυγή στην διεθνή δικαιοσύνη, γ΄/ διπλωματική διαπραγμάτευση. δ΄/ πολεμική αναμέτρηση, μόνο η (καλύτερη για την Ελλάδα) α΄/ και η β΄/ είναι πιο συμφέρουσες για την Ελλάδα ενώ η γ΄/ και η (χειρότερη για την Ελλάδα) δ΄/ είναι οι πιο συμφέρουσες για την Τουρκία.
Αν το τουρκικό «αλιευτικό» που προσάραξε χωρίς να γίνει αντιληπτό στην Ρω (άλλη μία «παρακείμενη νήσος» που ανήκει στα Δωδεκάνησα) πριν από λίγες ημέρες, μεταφέρει αντί για «ψαράδες», μία τουρκική στρατιωτική δύναμη, τότε (όπως υπολογίζει η Τουρκία) θα είναι πρακτικά δύσκολο για την Ελλάδα να «αντιδράσει»: η ελληνική κυβέρνηση θα προτιμήσει να επιλύσει την διαφορά μέσω του Διεθνούς Δικαστηρίου ή διαπραγματεύσεων, προκειμένου να προστατεύσει την ελληνική οικονομία και να μην χάσει ακόμα περισσότερο σε έναν πόλεμο με ισχυρότερο και μεγαλύτερο αντίπαλο, ενώ η Τουρκία θα κρατήσει τα πιθανά μικρά ελληνικά νησιά που θα έχει καταλάβει με μία ξαφνική ενέργεια, ως υποθήκη προκειμένου να ωφεληθεί μελλοντικά στην τράπεζα των διαπραγματεύσεων ή όπου αλλού. Αυτές τις «παρακείμενες νησίδες» που κατ' υπόθεσιν θα καταλάβει η Τουρκία, θα αρνηθεί να επιστρέψει, με τον ισχυρισμό ότι μιας και δεν αναφέρονται ρητά στην Συνθήκη των Παρισίων του 1947, αποτελούν τουρκικό έδαφος. Δηλαδή, η Τουρκία θα εφαρμόσει ένα σενάριο ανάλογο με αυτό που εφάρμοσε στην Κύπρο πριν από 35 χρόνια, φέρνοντας την Ελλάδα ενώπιον ενός fait accompli, και κάνοντας εφαρμοστή την δική της ερμηνεία με μία μονομερή ενέργεια. Και αυτό ακριβώς το χειρότερο σενάριο πρέπει να μην επιτρέψει η Ελλάδα ποτέ να συμβεί.
ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ "ΠΑΤΡΙΔΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ", (26/7/2009
